“Persone mi ne povas purigi la kampojn. Antaŭe mi vizitis tiujn, sed lastatempe mi ne iras”, li diris. Li estis terkulturisto, tial lia asekurmono estas malgranda por vivteni sin. Ŝajnas, ke lia filo subtenas la familion.
En lia ĉambro estis montrita foto de virino. Ŝi estas lia 51-jara filino, kiu mortis en la cumano. Kontraŭ ŝia morto, li ricevis 5 milionojn da enoj (50 000 eŭroj) de la registaro kiel la kondolencan monon. Li nun estas senenspeza, do baldaŭ devos dependi de tiu mono, sed ĝi baldaŭ elĉerpiĝos. Demando estas, ĉu liaj kampoj fariĝos kultiveblaj dum la venontaj du jaroj, kaj krome ĉu li povos aĉeti maŝinojn kaj aliajn necesaĵojn por la kultivado ? Li perdis ĉion : domon por loĝi kaj maŝinojn por kultivi. Li jam estas 80-jara, do ŝajnas, ke li ne havos ŝancon denove labori en siaj kampoj. Mi sentis min tre malĝoja, vidante tiun diligentan terkulturiston havante nenion por fari krom sidi en la malgranda ĉambro. Loĝantoj en tiuj provizoraj domoj konsistas ĉefe el maljunaj terkulturistoj, tial ĉiuj havas saman problemon en sia vivo. Iom konsolige estas, ke antaŭ ĉiuj domoj estas florpotoj, el kiuj kreskas floroj.

Ces collines sont les premières que je voyais, mais ensuite nous en avons vu beaucoup de semblables en de nombreux endroits. Ces détritus sont appelés en Japonais “gareki”. Cela signifie déchets de construction, de béton, de bois. Un sinistré a écrit dans le journal, qu’il ne faut pas nommer ces déchets "gareki", car ils proviennent de maisons et de possessions auxquelles on était très attaché, mais pour moi ce sont de vrais déchets composés d’un mélange de détritus.
Cependant, ces poupées devant ces collines montent clairement que ce ne sont pas des déchets mais des souvenirs des sinistrés ou des disparus. Dans la ville de Higashi-Macushima 1 308 personnes sont mortes, 198 sont disparues, et de nombreux habitants souffrent, donc on ne peut recueillir cela comme des souvenirs. Les travailleurs de ce service de nettoyage peut-être souffrent de même, et de fait, ils ne peuvent laisser ces poupées parmi les ordures.

Tiuj montetoj estis la unuaj, kiujn mi vidis, sed poste mi vidis en multaj lokoj similajn montetojn. Tiujn rubaĵojn oni nomas en la japana lingvo “gareki”, kiu signifas brikaĵojn, betonaĵojn kaj lignaĵojn el detruitaj konstruaĵoj. Iu suferanto skribis en la ĵurnalo, ke oni ne nomu tiujn rubaĵojn kiel “gareki”, ĉar tiuj devenas de karaj domoj kaj posedaĵoj, sed por mi tiuj estis vere rubaĵoj konsistantaj el miksaĵoj de diversaj malpuraĵoj.
Tamen la pupoj antaŭ tiuj montetoj klare montriĝis ne rubaĵoj sed memoraĵoj de suferantoj aŭ mortintoj. En la urbo Higaŝi-Macuŝima mortis 1308, malaperis 198 kaj multaj suferas, do oni ne povis kolekti tiujn kiel memoraĵojn. Sed laboristoj en tiu rubaĵejo eble suferas same, tial ili ne povis forlasi tiujn pupojn inter la rubaĵojn.

Nous sommes allés à l’hôpital de la ville. Le 11 mars, quand est arrivé le tsunami, les malades et les employés se sont retrouvés isolés dans le bâtiment et sur le toit ils agitaient les mains en direction de l’hélicoptère pour demander de l’aide. Beaucoup ont réussi à atteindre le toit, mais il y a eu des personnes qui n’y sont pas parvenues et qui moururent. De même qu’à l’hôtel de Higashi-Macushima, le rez-de-chaussée a été complètement détruit, cependant la boue était déjà enlevée et nous avons pu voir un peu l’intérieur.
Enfin nous avons visité un temple. Il se dressait en bon ordre, mais ils ne restaient que les colonnes en bois et les toits. Il devait y avoir l’image de Bouddha sur l’autel entouré d’un ornement circulaire doré et des objets de cultes, mais il ne restait rien.
Dans la cour se dressait un grand ginko biloba et il semble bien qu’il n’ait pas souffert, mais en s’approchant j’ai trouvé que le bord de toutes les feuilles était devenu brun. Tous les arbres dans les zones inondées par le tsunami commencent à faner à cause de l’eau de mer. La même chose s’est produite dans ce temple. Près de la porte était tombée du piédestal la statue de Shinran, créateur de cette secte. Il s’est mis à pleuvoir fortement alors que le soir tombait. Avec le cœur bien triste nous sommes retournés en voiture jusqu’à Sendai.
(A suivre)

Ni plu iris al la urba hospitalo. La 11an de marto, kiam atakis la cunamo, pacientoj kaj la hospitalaj funkciuloj estis izolitaj en tiu konstruaĵo kaj sur la tegmento ili svingis la manojn al la helikoptero por peti la helpon. Multaj sukcesis atingi la tegmenton, sed troviĝis homoj, kiuj malsukcesis kaj mortis. Same kiel en la hotelo en Higaŝi-Macuŝima, la unua etaĝo estis tute detruita, tamen la koto estis jam forigita kaj ni povis rigardi la internon iomete.
Laste ni vizitis templon. Ĝi bonorde staris, sed restis nur lignaj kolonoj kaj la tegmentoj. Devis esti figuro de Budho en la altaro ĉirkaŭata de orkoloraj ornamaĵoj kaj budhismaj iloj, sed nenio restis.
Ĉe la korto staris granda ginkoarbo kaj ŝajne fartis bone, sed proksimiĝinte al ĝi mi trovis, ke rando de ĉiuj folioj fariĝis bruna. Ĉiuj arboj en la inunditaj lokoj de la cunamo ekvelkis pro marakvo. Samo okazis en tiu templo. Ĉe la pordo kuŝis figuro de Ŝinran, kreinto de tiu sekto, kiu falis de la piedestaro. Ekpluvis forte kaj vesperiĝis. Kun malĝoja koro ni hejmenveturis al la urbo Sendai.
(Daŭrigota)

Extraits du journal des élèves
Je veux vous envoyer des articles pleins d’espoir, donc je vais traduire un article publié dans le journal ’Mainiĉi’ du 13 juin. Cela concerne le journal des élèves de l’école élémentaire et du collège de Jamada et Iwate, dans la région d’Oosawa. Peut-être par manque de salles de classes, les élèves de l’école élémentaire et du collège, travaillent ensemble dans le même bâtiment.

Selon le journal, les élèves dans cette école ont commencé un journal tout de suite après la catastrophe. Il sera un souvenir et un rapport très précieux, non seulement pour eux, mais aussi pour leurs successeurs.

El Taglibro de lernantoj
Mi volas sendi al vi pli esperplenan artikolon, do mi tradukos artikolon aperintan en la ĵurnalo Mainiĉi la 13 an de junio. Ĝi temas pri taglibro de lernantoj en la elementa kaj meza lernejo Oosaŭa en la urbo Jamada, Iŭate. Eble pro manko de klasĉambroj, elementlernejanoj kaj mezlernejanoj kune lernas en unu konstruaĵo.

Laŭ la ĵurnalo lernantoj en tiu lernejo komencis skribi taglibron tuj post la katastrofo. Ĝi estos tre valora memoro kaj raporto ne nur por ili, sed ankaŭ iliaj posteuloj.

Construire notre village de vie-’’madei’’.
Le maire Sugano Norio 64 ans.
Auparavant le Japon était le pays le plus sûr du monde, et tous pensaient, qu’ils avaient de la chance d’être nés dans ce pays. Cependant dernièrement il nous a semblé, que le Japon devient le pays le plus dangereux du monde. On dit, qu’il se trouve de nombreuses constructions qui facilement tomberont lors d’un tremblement de terre de force moyenne, que de nombreuses personnes vont mourir dans un accident d’un de ces trains rapides, des parents tueront des enfants etc... On trouvera certainement diverses causes pour ces affaires, mais en résumant nous pouvons conclure que l’idée : « plus efficacement, plus rapidement, plus richement » a provoqué ces malédictions.

Nombreux sont ceux qui étaient contre l’idée de « moins vite ».
Il y a cinq ans de cela, j’avais proposé un plan de 5 ans sur la base de l’idée « une vie plus lente », cependant, nombreux sont ceux qui étaient contre le mot « lent ». Pendant les 50 dernières années nous avons vécu sur la base de l’idée : « La rapidité est bien, et la lenteur est mal ». Bien plus, dans notre village « tranquille » cette idée a pris racine dans le cœur des villageois, alors ils réagissent tout de suite négativement à ma proposition.
Quand je réfléchissais à la manière de faire comprendre mon idée aux villageois, quelqu’un m’a dit : « Lentement ne signifie-t-il pas ’madei’ ? » ’Madei’ est un mot, que l’on utilisait souvent auparavant pour dire : « Si vous ne vous en occupez pas vos enfants ’madei’, vous aurez des difficultés plus tard » ou « Cette épouse ne travaille pas ’madei’, comme elle est méchante ! »
Ce mot ’madei’, vient du mot made (à deux mains), a pour signification ’valable’, ’avec soin’, ’lentement’, ’avec attention’, ’de tout cœur’, ’avec application’, très exactement : « faire cela à deux mains ». J’ai proposé : « une vie-’madei’ » à la place de : « une vie lente » et tous, tout de suite ont compris, quel but je poursuivais.

Projets pour une « vie-’madei’ »
Nous organisons un ’madei’-concours de tennis de table (ping-pong). Dans un concours de tennis de table, on tente de vaincre l’autre en l’écrasant. Mais dans notre tennis de table, on joue par paires, les parents, les enfants, les amis, aussi longtemps qu’ils peuvent jouer, renvoyant facilement les balles faciles. L’atmosphère de ce tennis de table est très familiale et très chaleureuse, bien différent de celui d’un concours de tennis de table conventionnel.
Le village donne 50 000 yens de bons valables seulement dans le village pour le troisième enfant et les suivants dans la famille jusqu’à la fin des cours au lycée.
Pour acheter le bus pour le lycée, nous avons émis des créances, non pas parce que le budget est insuffisant, mais pour que les villageois participent pour les enfants. Notre village est petit avec 6 500 habitants, mais je suis certain, que si nous marchons sur la base de cette vie-’madei’, nous pourrons aller de l’avant avec indépendance. De nombreux villageois essayent de vivre après cette épreuve, en étant uni à une plus grande ville, mais si nous essayons de vivre avec indépendance, les villageois peuvent vivre plus activement, plus en collaboration et plus fervents. Nous ne choisissons pas une voie facile, mais difficile, et cela donnera un enseignement et une éducation aux générations à venir. C’est l’époque maintenant pour l’humanisme, l’amitié et la vie-’madei’. Notre village Iitate deviendra certainement un ’’village brillant’’ pas après pas. (Fin)

Une tragédie a frappé notre village. Les photos de la première page ont été réalisées par ce maire. Toutes montrent le bonheur. Quand il avait 26 ans, il a acheté un appareil photo. Quand il est devenu maire de la cité, il a commencé à photographier les habitants. Maintenant ces habitants ont des problèmes à cause de l’accident nucléaire. Le 15 mai à commencé « l’évacuation planifiée ». Les éleveurs doivent abandonner leurs vaches dont ils prenaient soin comme si elles faisaient partie de la famille. Les agriculteurs se plaignent, car ils doivent arrêter leurs cultures. La radioactivité attaque dans leur corps les enfants et inquiète au plus profond, les parents. Le village qui n’a jamais tiré aucun avantage de la centrale nucléaire, maintenant souffre le martyr. Le maire a déclaré avec détermination le 15 mai, quand 10 familles quittèrent le village : « Je suis très triste. Nous avions comme but de faire de notre village le plus beau du Japon, mais maintenant notre village est devenu célèbre dans le monde pour tout autre chose. Pendant de nombreuses années nous avons protégé ce village, prenant soin de la plantation du riz et du fourrage contre les nombreuses périodes froides. Nous n’avons plus le choix pour faire fonctionner à nouveau les centrales nucléaires de Fukushima. Nous rejetons au loin tout cela. Je vais agir de toutes mes forces, pour que tous les villageois puissent revenir chez eux le plus tôt possible. »

Le 11 et 12 juin a eu lieu le 60ème congrès d’Espéranto de la région de Kantoo avec une participation de 126 espérantistes. Kantoo est la région qui comprend Tokyo et les provinces alentours. Pour ce congrès, nous avons invité Madame Nguyen Thi Phuong du Vietnam pour marquer le 60ème anniversaire de notre congrès et la perspective du 97ème congrès universel au Vietnam en 2012. J’ai peur que peu de personnes ne viendront à cause de la funèbre situation de la catastrophe, mais grâce à notre travail et au soutien des espérantistes le congrès a été une réussite.

Konstruu nian vilaĝon de Madei-vivo
La vilaĝestro Sugano Norio (64-jara)
Antaŭe Japanio estis la plej sekura lando en la mondo, kaj ĉiuj opiniis, ke ili estas feliĉaj, naskiĝinte en tiu ĉi lando. Tamen lastatempe ŝajnas al ni, ke Japanio fariĝas la plej malsekura lando en la mondo. Oni diras, ke troviĝas multaj konstruaĵoj, kiuj falos facile en ne tiel forta tertremo, multaj mortis en la akcidento de tro rapida trajno, gepatroj mortigas infanojn, ktp. Certe troviĝas diversaj kialoj por tiuj aferoj, sed resume ni povas konkludi, ke la ideo “pli efike, pli rapide kaj pli riĉe” kaŭzis ĉiujn malbonaĵojn.

Multaj kontraŭis la ideon “malrapide”
5 jarojn antaŭe mi proponis 5-jaran planon surbaze de la ideo “malrapida vivo”, tamen multaj kontraŭis la vorton “malrapida”. Dum la pasintaj 50 jaroj ni vivis surbaze de la ideo “Rapideco estas bona kaj malrapideco estas malbona”. Eĉ en nia “malrapida” vilaĝo tiu ideo radikiĝis profunde en la koro de la vilaĝanoj, tial ili tuj reagis negative al mia propono.
Kiam mi cerbumis, kiamaniere mi komprenigas mian ideon al la vilaĝanoj, iu diris al mi : “Ĉu ‘malrapida’ ne signifas ‘madei’ ?” Madei estas vorto, kiun oni ofte uzis antaŭe kiel “Se vi ne prizorgas vian gefilojn “madei”, vi havos malfacilon poste” aŭ “Tiu edzino ne laboras madei, kiel malbona ŝi estas !” Tiu vorto “madei”, devenante de la vorto made (ambaŭmane), havas signifon “valore”, “zorgeme”, “malrapide”, “atenteme”, “kore”, “diligente”, t.e “fari ĉion per ambaŭmane”. Mi proponis “madei-vivon” anstataŭ “malrapida vivo” kaj ĉiuj tuj komprenis, kion mi celis.

Projektoj por “madei-vivo”
Ni organizas madei-tablotenisan konkurson. En la ordinara tabloteniso oni provas venki la alian per forta frakasbato. Sed en nia tabloteniso geedzoj, geknaboj, geamikoj pare konkursas, kiel longe ili povas ludi, redonante facile redoneblajn pilkojn. La atmosfero de tiu tabloteniso estas tre familia kaj tre varma, malsame ol tiu de ordinara tablotenisa konkurso.
La vilaĝo donas 50 000 enojn da kupono valida nur en la vilaĝo por la tria kaj pli postaj infanoj en la familio ĝis tiuj finos la kurson de mezlernejo.
Por aĉeti buson por la mezlernejo ni emisiis kreditoraĵojn, ne pro tio, ke mankas buĝeto, sed pro tio, ke vilaĝanoj kunlaboru por infanoj.
Nia vilaĝo estas malgranda kun 6 500 vilaĝanoj, sed mi estas certa, ke se ni paŝas surbaze de tiu madei-vivo, ni povos antaŭeniri sendepende. Multaj vilaĝoj provas postvivi, kuniginte sin kun pli granda urbo, sed se ni provas vivi sendepende, vilaĝanoj povas vivi pli vigle, pli kunlabore kaj pli fervore. Ni ne elektu facilan vojon sed malfacilan, kaj tio donos instruon kaj edukadon al la venontaj generaciuloj. Nun estas la epoko por homamo, amikeco kaj madei-vivo. Nia vilaĝo Iitate certe fariĝas “brilanta vilaĝo” paŝon post paŝo. (Fino)

Tragedio atakis la vilaĝon
La fotoj en la unua paĝo estas fotitaj de tiu vilaĝestro. Ĉiuj estis feliĉaj. Kiam li estis 26-jara, li akiris fotilon. Kiam li fariĝis estro de la vilaĝa civitana halo, li komencis foti vilaĝanojn. Nun tiuj vilaĝanoj havas malfacilon pro la nuklea akcidento. La 15 an de majo komenciĝis “planita evakuo”. Laktofabrikistoj devas forlasi bovinojn, kiujn ili prizorgis kiel siajn familianojn. Terkulturistoj ĝemas, ĉar ili devas ĉesi kultivadon. Infanojn atakas korpe radioaktiveco kaj kore maltrankvilo de la gepatroj. La vilaĝo, kiu neniun profiton ricevis de la nuklea centralo, nun suferegas.
La vilaĝestro decide deklaris la 15an de majo, kiam 10 familioj forlasis la vilaĝon : “Mi estas tre malĝoja. Ni celis igi nian vilaĝon la plej bela vilaĝo en Japanio, sed nun nia vilaĝo fariĝis alisignife fama en la mondo. Dum multaj jaroj ni protektis tiun vilaĝon, zorgante rizplantojn kaj brutaron kontraŭ multfojaj malvarmaj klimatoj. Ni ne plu havas elekton refunkciigi nukleajn centralojn en Hukuŝima. Ni forĵetu tiujn. Mi strebas per mia tuta forto por ke ĉiuj vilaĝanoj povu reveni hejmen plej frue”.

La 11-12 an de junio okazis la 60a Esperanto-Kongreso de la regiono Kantoo kun la partopreno de 126 esperantistoj. Kantoo estas la regiono, kiu inkludas Tokion kaj la ĉirkaŭajn guberniojn. Por tiu ĉi kongreso ni invitis f-inon Nguyen Thi Phuong el Vjetnamio por marki la 60a datrevenon de nia kongreso kaj la okazigon de la 97a UK en Vjetnamio en 2012. Mi timis, ke malmultaj homoj venos pro la funebra etoso de la katastrofo, sed dank al nia klopodo kaj la subteno de esperantistoj la kongreso sukcesis.

Nous cherchons encore grand mère
Monsieur Abe Taketo 21ans habitant la ville de Ishinomaki :
Le 11mars, moi et mon frère nous nous hâtions de rentrer à la maison, mais nous ne l’avons pas atteint avant quelques jours, à cause de tout ce qui a été détruit. À la maison devaient se trouver mes parents et ma grand mère. Le cadavre de notre mère a été trouvé à proximité de la maison fin mars, mais quand nous l’avons vu la première fois, nous pensions que ce n’était pas notre mère, car elle était sans habits dans l’eau. Ensuite nous avons reconnu sa chaîne de cou. Notre père a été trouvé mi-avril. Il avait dans la poche son permis de conduire. Nous les avons fait incinérer tous les deux et confier leurs cendres au temple. Cependant notre grand-mère n’a pas été retrouvée. Nous voulions avoir les funérailles ensemble, mais ce ne sera pas possible. Le 11 juin trois mois après la catastrophe, en cessant de chercher notre grand-mère, je pourrai commencer à prendre du recul.
(Le 10 juin, dans le journal Asahi)

Je veux avoir les cendres de ma mère chez moi
Monsieur Ŝiga Kunio 67ans, habitant le village de Kacurao, Fukushima :
Nous avons évacué le village le 14 mars. Ma mère âgée de 88 ans a été logée dans une maison de retraite, mais elle est morte le 23 mai. Je l’ai fait incinérer et ai fait un simulacre de cérémonie de funérailles, sans la présence d’un bonze, mais seulement avec ma famille, c’est pourquoi elle n’a pas reçu de nom posthume.
La tombe de ma famille se situe dans le rayon de 20 km de la centrale nucléaire, ce qui fait que je ne peut pas y mettre les cendres. Nous n’avons pas le droit de mettre les cendres dans le centre de réfugiés, alors je les ai placées sur l’autel dans ma maison, quand je suis revenu quelques temps chez moi. Ma mère est morte à cause de l’accident nucléaire, et maintenant je vis seul. Vers qui vais-je diriger ma grande colère ? Je veux le plus tôt possible, loger dans ma maison provisoire pour mettre ses cendres chez moi.
(Le 10 juin, dans le journal Asahi).

Est-ce que les hommes pourrons présenter les documents nécessaires ?
Ma mère est morte le 19 mai. Ensuite j’ai dû faire diverses démarches : recevoir une attestation de sa mort, une permission de crémation et d’enterrement, des documents concernant les assurances et comptes en banque, arrêter l’abonnement de télévision, gaz, électricité, téléphone..., etc. Si on ne fait pas ces démarches, les organismes vont continuer à réclamer les échéances et l’assurance ne payera pas. Toutefois pour cela :
1. Les personnes responsables doivent être vivantes.
2. Quand elles sont mortes, les membres de leurs familles peuvent les remplacer. Mais il faut aussi qu’elles soient vivantes.
3. Ils doivent attester, que leurs parents sont maintenant morts, mais de quelle manière peut-on attester de la mort de disparus ?
4. Ils doivent posséder divers documents, exemple : au sujet de leurs maisons et automobiles, et principalement le sceau familial enregistré, indispensable pour les documents importants.
5. La mairie doit être en état de fonctionner.
Cependant nombreux sont les morts. De nombreux parents sont morts, laissant leurs jeunes enfants seuls. Le tsunami a détruit tous les avoirs. Les services de nombreuses villes ne fonctionnent encore pas bien.
Le ministère de la justice a simplifié la procédure pour les disparus, ils resteront éternellement dans le registre.
Les problèmes deviennent plus sérieux.

Ni ankoraŭ serĉas avinon
S-ro Abe Taketo 21-jara, loĝanta en la urbo Iŝinomaki :
La 11an de marto mi kaj mia frato hastis al nia hejmo, sed ni ne povis atingi ĝin dum kelkaj tagoj pro grandkvanto da detruitaĵoj. En la hejmo devis esti miaj gepatroj kaj avino. Kadavro de nia patrino estis trovita proksime de la hejmo fine de marto, sed kiam ni vidis ĝin unuan fojon, ni ne opiniis, ke tiu estas nia patrino, ĉar tiu estis senvestita en la ondoj. Poste ni rekonis ŝin per la kolĉeno. Nia patro estis trovita en la mezo de aprilo. Li havis stiradkvalifikilon en la poŝo. Ni kremaciigis niajn gepatrojn kaj konfidis la cindron al la templo. Tamen nia avino ne estas trovita. Ni volas havi iliajn funebrojn kune, sed tio estos ne ebla. Mi povos komenci antaŭenpaŝi la 11an de junio, tri monatojn post la katastrofo, ĉesinte la serĉadon de nia avino.
(la 10 an de junio, la ĵurnalo Asahi)

Mi volas havi cindron de mia patrino ĉe mi
S-ro Ŝiga Kunio 67-jara, loĝanta en la vilaĝo Kacurao, Hukuŝima :
Ni evakuis la vilaĝon la 14 an de marto. Mia patrino 88-jara ekloĝis en maljunulejo, sed la 23 an de majo mortis. Mi kremaciigis ŝin kaj faris ŝajnan funebran ceremonion, sed tion ni faris senbonze nur inter miaj familianoj, tial ŝi ne ricevis postmortan nomon. Mia familia tombo estas en la radiuso de 20 kilometroj de la nuklea centralo, tial mi ne povas meti la cindron en ĝin. Ni ne rajtas meti la cindron en la rifuĝejo, tial mi lasis ĝin en la altaro de mia domo, kiam mi portempe revenis al ĝi. Mia patrino mortis pro la nuklea akcidento, kaj nun mi vivas sola. Al kiu mi direktu mian koleregon ? Mi volas plej frue loĝi en la provizora domo por meti ŝian cindron ĉe mi.
(la 10 an de junio, la ĵurnalo Asahi)

Ĉu homoj povos prezenti necesajn dokumentojn ?
Mia patrino mortis la 19 an de majo. Poste mi devas fari diversajn aferojn : ricevi atestilon de ŝia morto, permesilon pri kremacio kaj enterigo, prezenti dokumentojn pri asekuroj kaj bankkajeroj, ĉesigi pagon por televido, gaso, elektro, telefono ktp. Se oni ne solvos tiujn aferojn, kompanioj plu postulos la pagon por tiuj servoj kaj ne donos asekuran monon. Tamen por tio,
1. Respondecaj homoj devas esti vivaj.
2. Kiam ili mortis, iliaj familianoj povas anstataŭi ilin, sed ankaŭ tiuj devas esti vivaj.
3. Ili devas atesti, ke iliaj familianoj jam mortis, sed kiamaniere oni povas atesti la morton de malaperintoj ?
4. Ili devas posedi diversajn dokumentojn, ekzemple pri siaj domo kaj aŭtomobiloj, kaj precipe la registritan familian stampon necesan por gravaj dokumentoj.
5. La urba oficejo devas funkcii.

Tamen multaj mortis. Multaj gepatroj mortis, postlasinte siajn junajn gefilojn. Per la cunamo ĉiuj posedaĵoj perdiĝis. Multaj urboj ne bone funkcias.
La ministerio pri justico simpligis la procedon pri morto de malaperintoj, sed povos okazi, ke malaperintoj eterne vivos en la registro. Problemoj pli serioziĝas.

Dons de ma mère aux sinistrés
Ma mère 93 ans, logeait seule après la mort de mon père, le 19 mai. Sa maison est plus neuve et grande, alors j’ai décidé de déménager dans sa maison. Le problème était : de quelle manière se séparer des choses superflues.
J’ai pensé donner ces choses aux sinistrés de la région Toohoku. J’ai téléphoné à une de mes connaissances militant du Parti Communiste Japonais. Il est venu me rendre visite tout de suite avec sa femme, qui a noté, ce que nous pouvons donner. Elle a téléphoné à la filiale du parti communiste de la ville de Iwanuma dans la province de Mijagi pour savoir, ce dont on a besoin, et avant hier 5 femmes sont venues chez moi, avec un camion et ont emballé de la vaisselle, des casseroles, couteaux, ordinateurs, four, habits, couvertures, etc... Et hier 5 hommes sont venus avec un camion pour emporter réfrigérateur, machine à laver, et d’autres choses déjà emballées. Aujourd’hui toutes ces choses étaient transportées à Iŭanuma. Depuis le commencement, le parti communiste Japonais collecte de l’argent et envoie des sauveteurs dans les régions sinistrées. Dans ma région déjà un certain nombres sont allés à cette ville pour aider les habitants. Je sais cela par l’intermédiaire des responsables de mon parti. Mais cette fois, un travail rapide et efficace des adhérents fut une surprise. Ma mère est heureuse de pouvoir aider les sinistrés de cette manière. Moi aussi, et j’ai entendu les nombreux remerciements pour le chargement, quand ils sont partis. J’ai senti comme si mes parents, avaient une deuxième vie dans cette ville.
Ma mère était en très bonne santé, et j’ai pu librement agir pour l’espéranto, en voyageant dans divers pays. Elle avait appris l’Espéranto quand elle était jeune avec mon père. Elle aimait beaucoup le français et l’a même étudié en France. Quand elle a eu 89 ans, elle a recommencé à apprendre l’Espéranto au moyen d’un cours par correspondance sur mes recommandations. Elle comprend bien mon action et fut mère idéale pour moi.

Une odeur désagréable
Bientôt viendra la chaleur et l’été humide japonais. L’électricité manquera, et on réfléchit de quelle manière nous allons passer l’été sans climatiseur. Mais dans les régions sinistrées, d’autres problèmes plus sérieux sont à résoudre.
Dans l’entreprise Nishidate-reizoo, une entreprise de congélation, on vient de jeter les poissons putrides et on s’active maintenant à refaire fonctionner les chambres froides. Le tsunami a endommagé toutes les installations et machines remises à neuf il y a deux ans. 700 tonnes de *sairas* ? et de seiches étaient perdues. (selon le journal Asahi du 20 mai)
Au long du bord de mer de Toohoku se trouvent de nombreux ports de pêche, qui conservent une grande quantité de poissons. Le tsunami a détruit toutes les installations ; les poissons des chambres froides son jetés sur terre ou en mer et pourrissent. Sur les images fournies par la télévision et les journaux, on ne peut sentir l’odeur, mais tous les visiteurs dans les régions sinistrées sont unanimes à dire que l’odeur nauséabonde est intolérable, comparable à celle des cadavres.

Voici des propos d’habitants :
1. Une femme de 60 ans, qui loge dans un centre d’accueil à un km du port : « Ces derniers temps, l’odeur est si forte, que nous ne pouvons pas sécher le linge à l’extérieur. Cependant, tous demandent à rester dans la ville, nous devons tolérer cela. »
2. Madame Tomizawa Ikuko en garderie d’enfants : « Il apparaît de nombreuses mouches. J’ai peur que les mouches dégradent la santé des enfants. »
3. Monsieur Sugano Masakazu, organisateur du centre d’accueil : « Certains souffrent de mots de tête à cause de la mauvaise odeur. Est-ce que nous pouvons vivre dans les chambres avec les fenêtres fermées ? »
Dans la ville d’Oohunato, le jour du tsunami était conservé 15 000 tonnes de poissons. Début Avril, on a commencé d’enterrer ces poissons, mais, par manque de terrains et de moyens le travail n’est pas facile ; il en reste encore 2 000 tonnes. La ville commence à distribuer de l’insecticide.

Boue empoisonnée
La terre est couverte de boue, mélangée à toutes les espèces de débris qui comportaient de la dioxine. Quand le temps est sec, de la poussière vole. Les volontaires qui aident sont des régions extérieures, utilisent généralement un masque. Mais les habitants et les enfants en utilisent rarement. De nombreuses personnes toussent et certaines souffrent de maladies pulmonaires.
Endroits insalubres
Dans certains endroits, l’eau n’a pas encore été rétablie. Dans la ville de Rikuzen-Takada, 40% des familles n’ont pas encore d’eau. Les habitants utilisent encore des WC provisoires. Des volontaires aident à trouver des solutions, mais on a peur que, pendant l’été diverses épidémies et des nourritures avariées se répandent.

Donacoj de mia patrino al suferantoj
Mia patrino 93-jara, kiu loĝis sola post la morto de mia patro, mortis la 19 an de majo. Ŝia domo estas pli nova kaj granda, tial mi decidis translokiĝi al ŝia domo. La problemo estis, kiamaniere forigi superfluajn aĵojn.
Mi ekpensis donaci tiujn aĵojn al suferantoj en la regiono Toohoku. Mi telefonis al mia konato, aktivulo de Japana Komunista Partio. Li tuj vizitis min kun virino, kiu notis, kiujn ni povos donaci. Ŝi telefonis al la filio de Komunista Partio en la urbo Iŭanuma en la gubernio Mijagi por scii, kiujn oni bezonas, kaj antaŭhieraŭ venis al mi 5 virinoj, kiuj pakis manĝilarojn, kuirpotojn, tranĉilojn, komputilojn, bakujojn, vestaĵojn, kovrilojn ktp., kaj hieraŭ venis 5 viroj kun ŝarĝaŭto, kiuj portis fridujon, lavmaŝinon kaj aliajn jampakitajn aĵojn en la aŭton, kaj hodiaŭ tiuj aĵoj estis transportataj al Iŭanuma. Ekde la komenco Japana Komunista Partio kolektas monon kaj sendas savotrupojn al la damaĝita regiono. Jam el mia urbo ne malmultaj iris al tiu urbo por helpi la loĝantojn. Tion mi sciis pere de la organo de la partio, sed ĉifoja rapida kaj glata laboro de la partianoj estis surpriza. Certe mia patrino estas ĝoja, ke ŝi povas helpi suferantojn tiamaniere. Ankaŭ mi, kaj mi adiaŭis kun granda dankemo al la ekiranta ŝarĝaŭto. Mi sentis kvazaŭ miaj gepatroj havus sian duan vivon en tiu urbo.
Mia patrino estis tre sana, pro kio mi povis libere agadi por Esperanto, vojaĝante al diversaj landoj. Ŝi lernis Esperanton, kiam ŝi estis juna kun mia patro. Ŝi tre ŝatis la francan kaj eĉ studis ĝin en Francio. Kiam ŝi estis 89-jara, ŝi relernis Esperanton per la koresponda kurso laŭ mia rekomendo. Ŝi bone komprenas mian agadon kaj estis ideala patrino por mi.

Malbonega odoro
Baldaŭ venos varmega kaj humida japana somero. Mankos elektro, tial oni cerbumas, kiamaniere oni pasigu la someron sen klimatizilo. Sed en la damaĝitaj regionoj aliaj, pli seriozaj problemoj okazas.
En kompanio Niŝidate-reizoo, fridkompanio de fiŝoj, oni finis forĵeti putrintajn fiŝojn kaj nun okupiĝas pri la refunkciigo de fridujoj. En tiu tago la cunamo forprenis ĉiujn instalaĵojn kaj maŝinojn novigitajn antaŭ 2 jaroj. 700 tunojn da friditaj sairoj kaj sepioj estis damaĝitaj. (laŭ la ĵurnalo Asahi la 20 an de majo)
Laŭ la marbordo de Toohoku troviĝas multaj fiŝhavenoj, do troviĝas multaj kompanioj, kiuj konservas multkvanton da fiŝoj. La cunamo detruis ĉiujn instalaĵojn, do fiŝoj en la fridujoj estas disĵetitaj sur la teron aŭ en la maron, kaj baldaŭ putris. En bildoj en televido kaj en ĵurnaloj oni ne povas flari odoron, sed ĉiuj vizitantoj al la damaĝitaj regionoj unuvoĉe diras : La odoro estas netolereble malbonega, simila al kadavra fetoro.

Jen voĉoj de loĝantoj :
1. Virino 60-jara, kiu loĝas en rifuĝejo unu kilometron fore de la haveno : “Lastatempe la odoro estas tiel forta, ke ni ne povas sekigi lavataĵojn ekstere. Tamen ĉiuj klopodas restarigi la urbon, ni devas toleri ĝin”.
2. S-ino Tomizaŭa Ikuko en infanvartejo : “Aperas multaj muŝoj. Mi timas, ke muŝoj damaĝos sanon de la infanoj”.
3. S-ro Sugano Masakazu, prizorganto de la rifuĝejo : “Iuj suferas pro kapdoloro pro malbonega odoro. Ĉu ni povos vivi en ĉambroj kun fermitaj fenestroj ?”
En la urbo Oohunato, en la tago de la cunamo estis konservitaj 15 000 tunoj da fiŝoj. Ekde aprilo oni komencis enterigi tiujn fiŝojn, sed pro manko de tereno kaj ŝarĝaŭtoj la laboro estas ne glata kaj ankoraŭ restas 2 000 tunoj. La urbo komencis distribui insekticidon.

Venena koto
La tero estas kovrita per koto, miksaĵo de ĉiuspecaj materialoj inkludnate dioksinon. Kiam estas seka tago, polvo flugadas. helpantoj el ekster la regiono ĝenerale uzas maskon, sed loĝantoj kaj geknaboj malofte. Multaj tusas kaj iuj suferas pro pneŭmonito. Malbonhigiena
En iuj lokoj akvo ankoraŭ ne venas. En la urbo Rikuzen-Takada 40% de la familioj ne havas akvon. La loĝantoj devas uzi provizorajn necesejojn. Volontuloj helpas purigi tiujn, sed oni timas, ke en varma somero gripo kaj toksiĝo pro manĝaĵoj disvastiĝos.

Ruines, ruines,
Une énorme quantité de ruines,
Ruines, qui empêchent la reconstruction,
Mais, ce ne sont pas des ruines,
Elles sont tous notre rêve, notre espoir et notre vie quotidienne,
Jusqu’à ce jour, le 11 mars,
C’est l’engin de pêche que mon grand père utilisait consciencieusement,
C’est l’armoire, que ma grand mère a apporté avec elle quand elle s’est mariée,
C’est l’automobile de ma mère,
Qui soulageait notre vie comme nos pieds.
Oui, c’est le sac à dos d’écolier, avec lequel cette fillette voulais aller à l’école, attendant chaque jour le jour de devenir élève,
Et c’est ma chère maison,
Que j’ai chaleureusement embrassée, moi et mes proches.
En préférant mes proches, qui à peine s’en sont réchappé,
Les hommes dans les refuges,
Les femmes, qui ne peuvent tourner la page, ne peuvent prendre conscience des destructions,
Ne nous faites pas devenir des ruines vivantes.
(Du journal Mainiĉi du 31 mai)

Les amis de Tomodaĉi. Madame Daiĉi Joŝiko de la ville de Okajama.
Tomodaĉi (*) mot positif, mais s’il est accompagné du mot « opération » cela veut dire autre chose : porte avion, embarcations militaires...
Dans les quartiers populaires de Okinawa le vaste terrain entouré de fil de fer barbelé est la base militaire américaine.
Viols, nourritures gratuites et choses semblables, Est-ce que vous laissez mourir les dauphins dans la mer merveilleuse ?
Bienveillant Tomodaĉi, dans lequel le gouvernement Japonais a confiance, Tomodaĉi sous le pacte concernant la sécurité entre le Japon et les USA, si tu es le vrai Tomodaĉi, ne bat pas en retraite si rapidement, mais aide nous jusqu’à la fin des souffrances de la catastrophe.
Se retirer est encore partie de l’opération ?
Merci pour ton aide Tomodaĉi.
(Extrait du journal Akahata du 10 mai)

(*) L’armée américaine, en garnison dans l’ile d’Okinawa a envoyé son porte-avions, ses bateaux de guerre, ses avions et ses soldats pour aider les personnes sinistrées. Les USA ont nommé cette opération « opération-Tomodaĉi », c’est à dire opération-amie. Ils veulent construire, avec le gouvernement Japonais, une grande base dans la merveilleuse mer d’Okinawa, où vivent des dauphins et d’autres animaux rares, contre la volonté des habitants.
Les Etats Unis ont profité de cette catastrophe, pour solutionner le différent concernant les bases militaires. Ainsi ils estiment cette opération comme la plus réussie entre le Japon et les USA.

Detruitaĵoj, detruitaĵoj.
Grandega kvanto da detruitaĵoj.
Detruitaĵoj, kiuj malhelpas la rekonstruadon,
Sed, ili ne estas detruitaĵoj,
Ili ĉiuj estis nia revo, nia espero kaj nia ĉiutaga vivo,
Ĝis tiu tago, la 11 an de marto.
Ĝi estas fiŝkaptilo, kiun mia avo uzis zorgoplene,
Ĝi estas ŝranko, kiun mia avino kunportis, kiam ŝi edziniĝis.
Ĝi estas aŭtomobilo de mia patrino,
Kiu subtenas nian vivon kiel niaj piedoj.
Jes, ĝi estas lerneja dorsosako, kun kiu tiu knabineto volis lernantiĝi, ĉiun tagon atendante tiun tagon,
Kaj ĝi estas mia kara domo,
Kiu varme brakumis min kaj miajn familianojn.
Prefere, miajn familianojn, kiuj apenaŭ saviĝis,
Virojn en rifuĝejoj,
Virinojn, kiuj ne povas antaŭenpaŝi, ne igu detruitaĵoj.
Ne igu nin vivantaj detruitaĵoj.
(El la ĵurnalo Mainiĉi la 31 an de majo)

Tomodaĉi, Amikoj. Daiĉi Joŝiko (s-ino, la urbo Okajama)
Tomodaĉi (*) bona vorto, sed se ĝi estas akompanata de vorto “operaco”, ĝi alisignifas : aviadilŝipo, surbordigaj boatoj.
En homplenaj kvartaloj en Okinavo la vastega tereno ĉirkaŭita per dornodratoj estas usonaj militbazoj.
Seksperfortadoj, senpagaj manĝoj kaj similaj, Ĉu vi lasas delfenojn morti en la belega maro ?
Bonkora tomodaĉi, kiun la japana registaro fidas, tomodaĉi sub la Pakto pri la sekureco inter Japanio kaj Usono, se vi estas vera tomodaĉi, ne retiriĝu tiel rapide, sed helpu ĝis la fino suferantojn de la katastrofo.
Retiriĝi estas ankaŭ parto de la operaco ?
Dankon pro via helpo, tomodaĉi.
(El la ĵurnalo Akahata, la 10 an de majo)

(*) Usona armeo garnizonanta en la insulo Okinavo sendis siajn aviadilŝipon, batalŝipojn kaj aviadilojn kun soldatoj por helpi suferantojn. Usono nomis tiun operacon kiel tomodaĉi-operaco, nome amiko-operaco. Ĝi kaj la japana registaro volas konstrui grandan bazon en la belega maro de Okinavo, kie loĝas delfenoj kaj aliaj raraj bestoj, kontraŭ la volo de la popolano.
Usono profitis tiun katastrofon por solvi okinavo-aferon pri la militbazoj. Tial ĝi taksas tiun operacon kiel la plej sukcesa inter Japanio kaj Usono.